ریپر یا خراشنده

ريپريا خراشنده ها قرن ها براي شكافتن سنگ به كار رفته اند. گاو آهن ها كه در گذشته توسط كشاورزان براي شخم زدن مزارع به كار مي رفته است از نظاير آن مي باشد .امروزه براي عمليات حفاري در زمين هاي سخت، ابتدا به كمك ريپر زمين را سست كرده، سپس توسط بولدوزر عمليات حفاري صورت مي گيرد. امروزه ريپرها را به تراكتور و ي ا بولدوزر متصل مي كنند و بدين ترتيب با ايجاد يك نيروي فشاري قوي در زمين ، عمليات سست كردن زمين هاي سخت صورت مي گيرد هنگام شكافتن زمين هاي سخت، بهتر است دستگاه در جهت سراشيبي عمل شكافتن را انجام دهد تا نيروي ثقل در جهت شيب، براي شكافتن سنگ ه ا به ريپر كمك كند .
همچنين در زمين هاي سخت بهتر است عمليات شكافتن در جهت هاي عمود بر هم صورت گيرد تا سنگ ها به اندازه كافي خرد شوند .شكافتن سنگ در يك جهت گاهي اوقات سنگ ها را به اندازه كافي خرد نمي كند.
در هنگام شكافتن، فاصله رفت و آمد ريپر به سختي مواد حفاري و اندازه مورد نظر براي سنگ خرد شده بستگي دارد. در مواقعي كه شرايط كار مناسب نباشد از دو ريپر در كنار هم استفاده مي شود. در صورتي كه از ريپر به طرز صحيح استفاده گردد، عمليات شكافتن سنگ توسط ريپر نسبت به روش آتشباري ارزانتر و ايمن تر خواهد بود.
همانطور كه اشاره شد، ريپر از ادوات متصل شده به ماشين آلات ديگر است كه موارد استعمال آن عبارتند از:
1- سست كردن زمين هاي سخت وسنگي براي انجام عمليات حفاري در اين زمين ها
2- براي كندن سطح آسفالت هاي كهنه
3- آماده كردن منطقه براي كار اسكريپر و گريدر
4- براي شكستن رويه هاي بتني و دال هاي بتني
5- براي پاك كردن زمين و كندن ريشه هاي درختان
نوع ريپر مورد استفاده، با توجه به نيروي كششي توليد شده از طريق بولدوزر و توان آن و نوع كاري كه انجام مي گيرد، تعيين مي شود. دندانه هاي ريپر انواع مختلفي دارد و هر يك براي كار خاصي مناسب مي باشد و معمولاً دندانه هاي ريپر قابل تعويض مي باشند به طور كلي ريپرها به سه دسته عمده تقسيم بندي مي شوند. تقسيم بندي نوع ريپرها بر اساس نحوه حركت آنها در حين انجام كار صورت مي گيرد.
1- ريپر متوازي الاضلاع (مفصلي) : اين نوع ريپر نسبت به نقطه اتصالش دوران مي كند و زاويه دندانه آن در حين نفوذ در زمين تغيير مي كند. اين نوع ريپر مي تواند به صورت تك شاخه اي، چند شاخه اي و يا از نوع ضربه اي باشد.
2- ريپر شعاعي (ثابت) : اين نوع ريپر زاويه اي ثابت نسبت به زمين دارد زاويه آن در حين بالا يا پايين آمدن تغيير شكل نمي كند.
3- ريپر با زاويه متغير : امروزه براي افزايش كارايي ريپرها از يك جك هيدروليكي در پشت ريپر استفاده مي شود. به كمك اين جك زاويه نفوذ ريپر بهينه شده و كارايي ماشين در زمين هاي مختلف افزايش مي يابد ريپر نوع سوم در واقع همان ريپر نوع دوم است، با اين تفاوت كه ساختار آن هيدروليكي بوده و تنظيم زاويه نفوذ آن در زمين به دلخواه مي باشد. امروزه در ماشين آلات
مدرن فقط ريپر نوع سوم كاربرد دارد. دندانه هاي ريپر در طرح هاي مختلفي عرضه مي شود
هر كدام از آنها براي نوع به خصوصي از كار مورد استفاده قرار مي گيرد. معمولاً سر دندانه ها قابل تعويض بوده و در انواع و انداز ههاي مختلف كه هر كدام در مكان خود كاربرد دارند ساخته مي شوند.
عملكرد ريپر در انواع خاك و سنگ از طريق بررسي كيفيت خاك و سنگ و تراكم آن تعيين مي شود. براي اين منظور از يك فرستنده و گيرنده امواج صوتي در لايه هاي زمين استفاده مي شود و بدين وسيله تراكم و ضخامت لايه هاي سخت تعيين مي شود. لايه هاي سخت و متراكم زمين موج را با سرعت زياد و لايه هاي ضعيف تر موج صوتي را با سرعت كمتري منعكس مي كنند . هر يك از كارخانه هاي توليد كننده ماشين آلات جداول مخصوصي دارند كه به كمك آن نوع ريپر و بولدوزر مناسب را بر اساس سرعت انعكاس موج و تراكم سنگ تعيين مي كنند.